Jeśli jesteś już po lekturze naszych wcześniejszych wpisów, to z pewnością znasz już typowe scenariusze oszustw związanych z kryptowalutami, takimi jak fałszywe platformy inwestycyjne, fatalne zauroczenie czy oszustwo na słupa i wiele innych. Teraz poruszymy temat kroków, jakie można podjąć, aby zminimalizować ryzyko przyszłych oszustw i spróbować odzyskać utracone środki. Po pierwsze pamiętaj, że jeśli padłeś ofiarą krypto scamu, to nie jesteś sam - wielu inwestorów, nawet tych doświadczonych, padło ofiarą przestępców. Po drugie - to nie technologia sama w sobie jest zawodna, a niestety jego najsłabsze ogniwo, czyli człowiek.Po trzecie - pogódź się z tym, że prawdopodobieństwo odzyskania kryptowalut, które wysłałeś jest zerowe. Nie da się odzyskać kryptowalut, które zostały komuś wysłane - kryptowaluty są zdecentralizowane, a to oznacza, że nie ma tu czegoś takiego jak bank, który może zareagować i cofnąć transakcję. Zrób jednak wszystko, by zaakceptować taką kolej rzeczy i nie dać się naciągnąć kolejnym oszustom.
Pierwszy krok - zrób porządny research i zbierz jak najwięcej informacji
Twoja obecność tutaj jest dobrym znakiem - szukasz informacji i rozeznajesz temat. Możesz także dołączyć do tematycznych grup na Facebooku, poszukać odpowiedzi i poznać historie ludzi opisane na różnych forach czy blogach, takich jak ten. Zapytaj o powiązane z Twoim krypto scamem osoby, “giełdy”, projekty i numery telefonów. Być może ktoś miał już do czynienia z tymi samymi oszustami i może powiedzieć coś więcej.Jest duża szansa, że dzięki temu unikniesz kolejnych strat, związanych na przykład z fałszywym podatkiem od wypłacanych zysków z inwestycji, fałszywą opłatą weryfikacyjną niezbędną do wypłaty środków czy fałszywymi kancelariami prawnymi.
Sprawdź także rzetelne strony z opiniami (ale uważaj na te, które pozwalają na manipulowanie ocenami czy zamieszczanie sponsorowanych opinii) i strony organów nadzoru finansowego. Za pomocą darmowych narzędzi możesz także zweryfikować witrynę scamerów: wejdź na who.is i wyszukaj adres strony oszustów. Zazwyczaj ich domeny są wykupione na rok i zostały zarejestrowane w ciągu ostatnich kilku miesięcy. Zbierz i zachowaj te dane - mogą się przydać.
Drugi krok- pogódź się z tym, że nie odzyskasz środków
Choć jest to bardzo trudne do zaakceptowania, lepiej jak najszybciej pogodzić się z permanentną utratą wysłanych oszustom środków. Im szybciej to zrozumiesz, tym skuteczniej ochronisz siebie i swoich bliskich na przyszłość. Wyciągnij wnioski, zapamiętaj lekcję i więcej nie daj się oszustom. Cień szansy zawsze pozostaje, ale lepiej w to nie wierzyć i ewentualnie miło się kiedyś zaskoczyć.
Trzeci krok - zabezpiecz się
Jeśli pod przykrywką dodatkowej pracy zostałeś wykorzystany przez oszustów do przesyłania środków, na przykład przyjmowałeś płatności i przekazywałeś je dalej lub wymieniałeś gotówkę na kryptowaluty i przesyłałeś na wskazane adresy portfeli, przygotuj się na to, że inne poszkodowane osoby będą miały roszczenia wobec Ciebie. Prawdopodobnie inne ofiary tych samych oszustów mają Twoje dane i przekażą je organom ścigania, zgłaszając swoją sprawę. Zadbaj o to, żeby zgromadzić jak najwięcej dowodów na to, że nie działałeś razem z nimi w grupie przestępczej, a jedynie zostałeś przez nich wykorzystany.
Ostrożnie szukaj pomocy prawnej - uważaj na fałszywe kancelarie!
Jeśli oszustwo dotyczy większych kwot lub jest bardziej złożone, to pewnie myślisz o tym, by skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w sprawach związanych z kryptowalutami i finansami. Prawnik rzeczywiście może pomóc w opracowaniu strategii prawnej w celu odzyskania środków lub podjęcia kroków prawnych przeciwko oszustom, ale musisz mieć świadomość, że szansa na jakiekolwiek pozytywne rozwiązanie Twojej sytuacji jest nikła. Jest jednak jedna bardzo ważna kwestia, o której musisz pamiętać, by nie stracić kolejnych sum.
Scamerzy to zorganizowane grupy przestępcze, składające się z nawet kilkuset osób. Ich plan działania jest tak złożony i wieloetapowy, że czasem trudno odróżnić prawdę od fikcji. Oszuści mogą budować relacje z ofiarami przez długie miesiące, a nawet lata. Wzbudzają zaufanie, współczucie (opowiadając różne historie) i żerują na chwilach słabości swoich ofiar - na kryzysach finansowych, depresji czy tragediach rodzinnych. Nie mają żadnych skrupułów. Dlatego po jednym oszustwie często przychodzi czas na kolejne - scamerzy podszywają się pod kancelarie prawne (np. manipulują wynikami wyszukiwania ofiary, wyświetlają jej reklamy w mediach społecznościowych czy kontaktują się bezpośrednio przez telefon czy adres e-mail). Zrozpaczona ofiara próbuje każdego sposobu, by odzyskać utracone środki i często decyduje się na współpracę z fałszywą kancelarią, obiecującą odzyskanie wszystkich środków i wynagrodzenie w postaci prowizji od tej kwoty. Niestety to tylko kolejna próba wyłudzenia pieniędzy od ofiary. Jak więc odróżnić prawdziwą i rzetelną kancelarię od fałszywej?
Jak wybrać kancelarię prawną do pomocy przy krypto scamie?
Jeśli mimo wszystko postanowisz, że podejmujesz współpracę z kancelarią, nie decyduj się na pierwszą, na którą trafisz w internecie (zwłaszcza, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że podsunęli Ci sami oszuści). Możesz poprosić znajomych czy rodzinę o rekomendacje, ale zawsze rzetelnie sprawdzaj podmiot, z którym chcesz nawiązać współpracę. Sprawdź opinie w internecie, porównaj różne oferty i rynkową cenę za podobne usługi. Jeśli to możliwe, wybierz kancelarię, która działa lokalnie w Twoim mieście i którą możesz osobiście odwiedzić. Oczywiście spotkanie może też odbyć się online, jednak w takim wypadku musisz być bardzo ostrożny - prawdopodobnie z oszustami podszywającymi się pod brokerów też rozmawiałeś tylko zdalnie. Jeśli poprosisz o spotkanie, a adwokat czy radca prawny nalega na spotkanie w formie zdalnej, powinna zapalić Ci się czerwona lampka.
Przejdźmy teraz do weryfikacji kompetencji danej kancelarii prawnej, która ma pomóc w odzyskaniu Twoich pieniędzy lub chociaż ukaraniu sprawców oszustwa. Przed decyzją o współpracy zapytaj o doświadczenie prawników w podobnych sprawach oraz czy udało im się kiedykolwiek odzyskać środki. Możesz także dowiedzieć się skąd wynika cena usługi, co dokładnie zawiera oraz dlaczego właśnie proponowany sposób postępowania jest właściwy.
Na własną rękę zbierz informacje dotyczące oszustw z wykorzystaniem kryptowalut, a w czasie konsultacji weryfikuj je na bieżąco z tym, co mówi prawnik. Wyłapuj niejasności i dopytuj w razie wątpliwości. To da Ci ogólny pogląd na to, czy osoba, z którą masz do czynienia rzeczywiście ma kompetencje w tym obszarze i czy będzie mogła Cię wesprzeć w całym procesie dochodzenia do sprawiedliwości. Pamiętaj, że często osoba, która miała w przeszłości styczność z krypto scamami może pomóc Ci bardziej, niż ktoś nazywający się mianem eksperta w danej dziedzinie, ale będący bez doświadczenia w podobnej sprawie.
Nawiązanie współpracy z kancelarią
Jeśli masz już pewność i wybrałeś kancelarię, z którą chcesz współpracować, pamiętaj o podpisaniu umowy. Poproś o przesłanie draftu (projektu umowy) wcześniej i zapoznaj się z nim. Przeanalizuj dokładnie każdy paragraf i zapis. Upewnij się, że wszystko rozumiesz, wiesz z czego co wynika, oraz że zapisano tam wszystko, co obiecano Ci w czasie konsultacji. Możesz poprosić kogoś z doświadczeniem o wsparcie, a nawet skonsultować umowę w innej kancelarii.
Zweryfikuj czy umowa nie posiada niekorzystnych dla Ciebie zapisów oraz jak kancelaria ogranicza swoją odpowiedzialność z tytułu niewykonania umowy lub jej niestarannego wykonania. Pamiętaj, że każdy adwokat i radca prawny jest odpowiedzialny za swoje działanie, także to nieodpowiednie. Pamiętaj, że możesz dochodzić odszkodowania, jeśli nie wywiąże się z umowy lub wykona umowę niewłaściwie.
Zgłoszenie oszustwa na platformie kryptowalut
Jeśli oszustwo miało miejsce na konkretnej giełdzie kryptowalut lub platformie inwestycyjnej, zgłoś incydent do supportu. Wielu operatorów działa zgodnie z regulacjami i ma mechanizmy do obsługi takich sytuacji. Może to pomóc w zidentyfikowaniu oszustów i odzyskaniu części środków.
Zgłoszenie sprawy organom ścigania - policja i prokuratura
Jeśli jesteś pewny, że padłeś ofiarą oszustwa związanego z kryptowalutami, najważniejszym krokiem w procesie dochodzenia, jest skontaktowanie się z lokalnymi organami ścigania. Przekaż im wszystkie dostępne informacje, takie jak nazwa platformy, adresy portfeli kryptowalut, imiona i nazwiska oszustów, dane kontaktowe i wszelkie inne szczegóły, które mogą pomóc w śledztwie. Pamiętaj, że czas jest kluczowy, więc im szybciej zgłosisz oszustwo, tym większa szansa na odzyskanie środków. Zgromadź dowody, nawet te, które mogą wydawać się pozornie nieprzydatne.
Jakiego rodzaju dowody na przestępstwo zbierać?
Zbieranie odpowiednich dowodów jest kluczowe, jeśli padłeś ofiarą krypto scamu. Poniżej znajdziesz listę dowodów, które mogą być przydatne w procesie dochodzenia swoich praw lub zgłaszania przestępstwa organom ścigania:
Historia transakcji
Zachowaj kopie wszystkich swoich transakcji związanych z oszustwem, w tym dowody przelewów, historie wypłat i wpłat, oraz wszelkie inne informacje dotyczące przekazywanych środków.
Korespondencja
Zachowaj wszelką korespondencję e-mailową, wiadomości tekstowe na WhatsApp, nagrania video ze spotkań online czy zapisy rozmów telefonicznych z oszustami lub osobami udzielającymi fałszywych porad. Warto także zrobić zrzuty ekranu z takich rozmów, żeby uniknąć manipulacji ze strony oszusta (np. usunięcia wysłanych wiadomości).
Dokumenty i umowy
Jeśli podpisywałeś jakiekolwiek umowy lub dokumenty związane z inwestycją lub usługami finansowymi, zachowaj kopie tych dokumentów.
Adresy portfeli kryptowalut
Zbierz informacje dotyczące adresów portfeli kryptowalut, na które przekazywałeś środki, wraz z datami i kwotami przekazywanych środków. Dużo informacji można sprawdzić, weryfikując hashe transakcji, czyli unikalne identyfikatory na blockchainie.
Dokumentacja transakcji
Spróbuj zdobyć wszelkie dostępne dokumenty potwierdzające transakcje, takie jak dowody wpłaty, wypłaty i potwierdzenia transakcji.
Historia konta na platformie kryptowalut
Jeśli dokonałeś inwestycji na konkretnej giełdzie lub platformie, zachowaj historię swojego konta, wraz z zrzutami ekranu z historią operacji i stanem konta.
Dane kontaktowe oszustów
Jeśli masz dostęp do danych kontaktowych oszustów, takie jak adresy e-mail, numery telefonów lub informacje na temat tożsamości, zachowaj te informacje.
Zrzuty ekranu
Wykonuj zrzuty ekranu ze wszystkich istotnych informacji i interakcji, które mogą pomóc w udokumentowaniu oszustwa.
Zgłoszenia i interakcje z platformą
Jeśli dokonałeś jakiejkolwiek skargi lub zgłoszenia na platformie kryptowalut, na której doszło do oszustwa, zachowaj kopie tych zgłoszeń i wszelkie odpowiedzi, które otrzymałeś.
Świadkowie
Jeśli są świadkowie oszustwa, którzy byli zaangażowani w proces transakcji, słyszeli rozmowy z oszustami lub mieli dostęp do ważnych informacji, spróbuj uzyskać od nich zeznania.
Korespondencja z organami ścigania
Jeśli zdecydujesz się zgłosić oszustwo lokalnym organom ścigania, zachowaj wszelką korespondencję z nimi, w tym numery zgłoszeń i dane kontaktowe funkcjonariuszy, którzy prowadzą sprawę.
Raporty transakcyjne
W zależności od jurysdykcji i rodzaju oszustwa, pewne giełdy kryptowalut mogą udostępniać raporty transakcyjne. Sprawdź, czy masz do nich dostęp i czy mogą dostarczyć istotnych informacji.
Monitoruj swoje konto bankowe
Jeśli przekazałeś oszustom dane konta bankowego, monitoruj regularnie swoje konto, aby wykryć nieautoryzowane transakcje. Jeśli zauważysz coś podejrzanego, jak najszybciej zgłoś to swojemu bankowi. Pamiętaj, że Twoje dane mogły zostać także wykradzione podczas sesji zdalnego dostępu (np. przez AnyDesk) i mogą zostać wykorzystane przez oszustów bez Twojej wiedzy.
Jak uchronić siebie i bliskich przed krypto scamami?
Najlepszym sposobem, aby uniknąć oszustw związanym z kryptowalutami jest ostrożność. Bądź świadomy, że rynek kryptowalut jest nadal stosunkowo nieuregulowany i pełen ryzyka, choć sama technologia jest niezawodna, solidna i bezpieczna. Niestety najsłabszym jej ogniwem jest człowiek i jego nieostrożność, nieuwaga i chwila słabości.
Bądź świadomy powszechnych schematów oszustw, takich jak fałszywe giełdy, fałszywi doradzcy inwestycyjni, fałszywe ICO i phishing. Jeśli jakaś propozycja współpracy brzmi zbyt atrakcyjnie, podchodź do niej z uważnością i nieufnością. Przed inwestycją w jakąkolwiek platformę lub giełdę dokładnie ją zbadaj. Sprawdź recenzje, opinie innych inwestorów i upewnij się, że jest ona regulowana. Twoje prywatne klucze do portfela kryptowalut powinny być zachowane w tajemnicy. Nigdy ich nikomu nie udostępniaj, tak samo jak nie zezwalaj na zdalny dostęp do Twojego komputera. Wybieraj tylko renomowane i bezpieczne portfele kryptowalut. Unikaj nieznanych i podejrzanych aplikacji czy serwisów.
Rynek kryptowalut jest pełen potencjału, ale niestety również ryzyka. Jeśli padłeś ofiarą oszustwa, pogódź się z utratą wszystkich zainwestowanych w fałszywe projekty pieniędzy, ale jednocześnie nie poddawaj się i podejmij niezbędne działania. Pamiętaj, że ostrożność i edukacja są najlepszymi narzędziami do unikania przyszłych oszustw związanych z kryptowalutami.
Możemy polecić zaufaną kancelarię, która może udzielić porad prawnych dla oszukanych, aby mogli sami podjąć kolejne kroki w sprawie, pomocy w sporządzeniu zgłoszenia/ uzupełnieniu takiego zgłoszenia do organów ścigania czy sporządzić pismo procesowe do organów ścigania.
Kancelaria Radcy Prawnego - Piotr Tarkowski - http://kancelariaforex.pl/
