Michał Kisiel2023-10-26 06:00analityk Bankier.pl
publikacja
2023-10-26 06:00
Podziel się
Projekt cyfrowego euro wkracza w kolejną fazę. EBC opublikowałraport, w którym wskazano najważniejsze założenia wspólnego cyfrowego pieniądzabanku centralnego (CBDC). Zebraliśmy najciekawsze wątki opisujące konstrukcjęprzedsięwzięcia.
Już 1 listopada rozpoczyna się kolejny etap europejskiegoprojektu cyfrowego pieniądza banku centralnego (CBDC, Central Bank Digital Currency).Zakończenie fazy analiz i konsultacji podsumowuje raport opublikowany przezEuropejski Bank Centralny oraz przedstawienie założeń regulacji prawnych, któremają osadzić e-euro w regulacyjnych ramach.
Na kolejne dwa lata zaplanowano etap przygotowań, którekoncentrować się mają na testach, eksperymentach i pozyskaniu opinii od interesariuszy.Już teraz założenia cyfrowego euro mają jednak znacznie bardziej konkretnekształty niż jeszcze kilkanaście miesięcy temu. Jaką wizję ma EBC?Podsumowujemy najważniejsze fakty.
Reklama1. Cyfrowa portmonetka będzie miała ograniczoną „pojemność”
Jednym z zagrożeń związanych z wprowadzeniem cyfrowegopieniądza banku centralnego jest niebezpieczeństwo odpływu depozytów z banków komercyjnych.W wielu raportach analizujących potencjalneefekty CBDC wskazywano, że gospodarstwa domowe mając do wyborunieoprocentowane wkłady na żądanie w bankach i cyfrowy odpowiednik gotówki,mogą wybrać drugą z opcji. W efekcie bank centralny zacznie konkurować zinstytucjami kredytowymi, a te stracą tanie źródło finansowania akcjikredytowej.
Z tego powodu konsumenci nie będą mogli przechowywać wportfelach nieograniczonych kwot cyfrowego euro. Dokładny limit nie jestjeszcze znany i miałby zostać ustalony bliżej daty ewentualnej emisjieuropejskiego CBDC. Wykluczono także opcję wypłaty odsetek od saldacyfrowego euro.
2. Każdy będzie mógł mieć tylko jeden portfel CBDC
Podstawą działania cyfrowego euro ma być połączenie usługświadczonych przez bank centralny (odpowiedzialny za infrastrukturę irozrachunek) i dostawców usług płatniczych. Ci ostatni będą mieli bezpośrednikontakt z użytkownikami CBDC i zajmą się m.in. przyznaniem im dostępu dorachunku (DEAN – digital euro account numer), wydaniem instrumentu płatniczego(np. aplikacji mobilnej lub plastikowej karty), a także udostępnieniem usługdodatkowych (np. zarejestrowanie powiązania pomiędzy rachunkiem a numeremtelefonu, jak w przelewach BLIK). Dostawcy usług płatniczych będą mieliobowiązek identyfikacji użytkownika i spełnienia wymogów związanych z zapobieganiempraniu pieniędzy.
Jedna osoba fizyczna będzie mogła mieć tylko jeden rachunekcyfrowego euro. To oznacza z kolei, że Eurosystem utrzymywać będzie bazędanych wszystkich użytkowników CBDC. Rejestr ma być „minimalny ipseudonimizowany”, używany wyłącznie na potrzeby weryfikacji warunku „jednaosoba – jeden rachunek” oraz zapewnienia przenośności usług. Można będzie bowiemzmienić dostawcę, jeśli nie będą nam odpowiadać np. usługi naszego pośrednika.
3. „Wodospad” połączy cyfrowy portfel z rachunkiem
Narzucony limit kwoty przechowywanej w postaci cyfrowejgotówki mógłby sprawić, że e-euro nie nadawałoby się do większych transakcji.Raport EBC wskazuje jednak na dwa mechanizmy, które pozwolą ominąć tę przeszkodę.
Zakłada się, że użytkownik cyfrowego euro będzie mógłpołączyć swój e-portfel z rachunkiem płatniczym u wybranego dostawcy (np.banku). W takim scenariuszu możliwe stanie się skorzystanie z tzw. wodospadu (waterfall):
- Jeśli kwota transakcji przekroczy wartość przechowywanegow portfelu cyfrowego euro (lub limit salda CBDC), brakujące środki zostanąpobrane z powiązanego rachunku.
- Jeśli kwota zasilenia e-portfela będzie zbytduża (i przekroczony zostanie limit), nadwyżka trafi na powiązany rachunekpłatniczy (reverse waterfall).
Mechanizm automatycznego zasilania lub pomniejszania saldarachunku CBDC będzie można spersonalizować, np. ustalając własne limity dla „wodospadów”.
4. E-euro zadziała jak gotówka, offline
W założeniach schematu przewidziano możliwość dokonywaniatransakcji offline, bez połączenia z siecią i angażowania pośrednika. Do tegocelu konieczne będzie użycie osobnego portfela offline (np. funkcji w aplikacjimobilnej) lub karty.
Szczegóły rozwiązania mają dopiero powstać, ale zakłada się,że możliwe będzie bezpośrednie przekazanie środków pomiędzy użytkownikami,wydanie otrzymanego e-euro bez połączenia się z siecią (inaczej – łańcuch transakcjioffline), a Eurosystem nie pozna danych stron i parametrów transakcji. Portfeloffline będzie miał inne, niższe limity salda. Do jego zasilenia koniecznebędzie jednak połączenie online.
5. Cyfrowe euro z obowiązkiem akceptacji
Projekt regulacji prawnych towarzyszących europejskiemu CBDCzakłada, że cyfrowe euro będzie miało status prawnego środka płatniczego. Przedsiębiorcanie będzie mógł odmówić akceptacji takiej formy zapłaty, jeśli akceptuje innecyfrowe formy rozliczeń.
Wszystkie podstawowe funkcje cyfrowego pieniądza mają byćbezpłatne (otwarcie rachunku, zasilenie i wypłaty w formie bezgotówkowej,wydanie instrumentu płatniczego, dokonywanie i przyjmowanie płatności). Dotyczyto jednak wyłącznie indywidualnych użytkowników. Akceptanci (np. sklepy) będąmogli natomiast być obciążani opłatami przez tzw. acquiring PSP (odpowiednikagentów rozliczeniowych w schematach kart płatniczych).
Co więcej, przewidziano coś w rodzaju opłat interchange. Dostawcyusług płatniczych obsługujący użytkowników CBDC, powinni otrzymywać wynagrodzenieod acquiring PSP. W efekcie schemat pod względem powiązań ekonomicznychprzypominać będzie sieć łączącą uczestników obrotu kartowego. Eurosystempokryje, jak w przypadku gotówki, wyłącznie „swoje” koszty, czyli związane zrozrachunkiem transakcji i zarządzaniem schematem, „odzwierciedlając naturęcyfrowego euro jako dobra publicznego”.
6. Przedsiębiorstwa i sektor publiczny nie będą mogły miećcyfrowego euro
Podmioty gospodarcze i podmioty sektora publicznego będąakceptować płatności cyfrowym euro, ale nie będą miały możliwościprzechowywania CBDC. Po transakcji, czyli przesłaniu e-euro na adres ich rachunkunastąpi automatyczny defunding, czyli przekazanie wartości na powiązanyrachunek płatniczy.
Takie rozwiązanie oznacza, że cyfrowe euro będzie w praktycedostępne wyłącznie dla osób fizycznych. Detaliczna natura europejskiego CBDC topochodna troski o systemowe ryzyka, które mogłaby zrodzić konkurencja nowejformy pieniądza z „prywatnym” pieniądzem bezgotówkowym.
7. EBC stworzy własną aplikację
Główną formą dostępu do cyfrowego euro będzie zapewneaplikacja dostawcy usług płatniczych, z którym konsument ma już wcześniejsząrelację. W praktyce np. bank prowadzący konto klienta, zaproponuje muuruchomienie rachunku CBDC, a w aplikacji bankowości mobilnej aktywne staną siędodatkowe funkcje.
Niezależnie od tego Europejski Bank Centralny stworzy równieżwłasną, samodzielną aplikację. Dla preferujących niezależność od smartfonówdostępna ma być fizyczna karta płatnicza.
8. Cyfrowe euro nie dla Polaków
„Dostępność cyfrowego euro w kraju spoza strefy euro wkażdym przypadku będzie uzależnione od ustaleń z władzami tego kraju” – wskazanow raporcie. Wśród priorytetów ten cel znajduje się na dalekim miejscu. Staniesię on obiektem analiz dopiero po premierze CBDC na rynku.
W przypadku przedsiębiorstw, które świadczą usługi mieszkańcomstrefy euro, możliwe będzie jednak akceptowanie cyfrowego pieniądza.
9. E-euro będzie można zgubić
Opcja dokonywania transakcji offline będzie miała pewnekonsekwencje dla użytkowników. Podobnie jak w przypadku gotówki, zgubienieurządzenia z cyfrowym pieniądzem przechowywanym lokalnie (na urządzeniu) oznaczaćbędzie nieodwracalną finansową stratę. Dostawca usług płatniczych ani Eurosystemnie będą w stanie zwrócić utraconych środków.
10. Cyfrowe euro może nigdy nie trafić do obiegu
Zakończenie pierwszych etapów procesu analiz i przejście dotestów nie oznacza jeszcze decyzji o uruchomieniu CBDC. W raporcie EBCpodkreśla się, że ewentualne kolejne kroki podejmie Rada Zarządzająca za dwalata. Pod uwagę wzięte zostaną m.in. postępy prac nad prototypem schematu orazrozwój wypadków na ścieżce legislacyjnej. Biorąc pod uwagę kontrowersje, jakiebudzi idea oficjalnego cyfrowego pieniądza, ścieżka może okazać się wyboista.
Źródło:
